Okukuro Ma Gama Mongija Boros Dang Kimaragang? - Tuturan Keeso

Kopiwosian. Salam pisambatan kembagu kuma'a id tensanan diko'o dit minanganu dot kosiwatan sumombol sitid beranda ku. Iti pomat ase'e totongo siti diti nga mogot no pisasambatan daton miabar-abar nunu nunu it kinowowoyoon daton pempasi sitid pomogunan.

Bah, padka om ogugumu no diri emot ku ot blog dang boros dot Kimaragang, nah, engin oku mitutukar dot pendapat kuma'a tongo kinoruangan kikiawi pasal dot okukuro gama mongija boros dang Kimaragang.

Waro pipiro 'peraturan ejaan Kimaragang' minaan atago dit tongo pangkaji baasa nga kasasalaan tu iti tongo urang putih nogi ot manaak daton dot peraturan ko tokow kondiri dit nosusu om nokotungkus diti baasa komoleengan daton ot mangkaji om mamaal dat peraturan. Bah, maai ka diko'o intangai ilo peraturan ejaan ad siba diti...osukung kow ko amu? Kongko yoku po minangatag diti ki...nanu ku mari mantad dat tongo pangkaji baasa iti. I Jim om I Paul obo. Kada kow oponingan mambasa ki...hehe.


Panduan Ejaan Dalam Kimaragang
Kimaragang Spelling Guidelines
Jim Johanssen
24-11-2007

(note: * marks incorrect spellings)

1. Bunyi e pepet dan e taling Shwa & e

Bunyi e pepet biasanya dieja dgn ‘o’ dlm semua bahasa Dusun. Bunyi e taling harus dieja dgn ‘e’.

The shwa sound (bunyi e pepet) is usually spelled with ‘o’ in Dusunic (and not ‘e’). The ‘e’ sound (bunyi e taling) should be spelled with ‘e’.

Bunyi e pepet Shwa sound:

a).Songindad-indad/Sengindad-indad* |Solimondut/Selimendut*/Salimandut*

monongiwan/menengiwan*

Bunyi e taling Sound of ‘e’:

b). weeg || mongoreet || sundeet || eelo/elo || iseeso

2. Vokal yg berbunyi panjang Long Vowels

Dalam semua bahasa Momogun, setiap kata dasar sewajibnya ada dua vokal. Jangan ejakan apa-apa kata dasar dengan satu vokal saja.

In Dusunic, all roots must have two syllables, or two vowels in them, without exception.

a). mongoreet; reetan/retan*

b). momoog; woogan/wogan*

c). manaaw; saawan/sawan*

Ada perkataan di mana vokal panjang dan vokal pendek membawa makna yg berlainan. Oleh itu, vokal panjang wajib dieja secara sistematik.

There are words where long vowels carry a different meaning than short vowels. Therefore, long vowels should be spelled systematically.

d). nakan; naakan: Nakan di tasu i kuuy nu. Naakan ku no i kuuy nu.

e). mogintong (‘tengok’); moogintong (‘tukang tilik’)

f). boli (kata dasar ‘beli’); booli (‘babi betina dewasa’)

g). tukad (‘tangga’); tuukad (‘pengorek ubi’)

h). tolu (‘tiga’); toolu (‘penumbuk padi’)


sombungan ku i kembagu....

15 comments:

IsOn said...

Osukung oku dilo wokon dilo mimie nga aku banar kosukung dilot 'o' om 'e'. Okon ko amu angaam kukuro ilo nga maya dot 'slang' Dusun ponong siongo mari ilo.

Ong ugu ko Dusun ponong silod Ranau, kangaam ilo tu ugu keno 'menegiwan' ka dino, ino no ot tuni ponong sori (tuni dot 'e'), nga ong tokow, ayobo olinsow i mari banar mongoreet ilo 'o' ki, 'monongiwan' ka. Hee...

Nota: Ogumu gama daton mongija dot boros Kimaragang nga kopiaarati tokow i. Nga mimang ko awasi dara'ai bo ong waro no ot 'standard' poongija datod diti. ;)

Mogoron said...

Iti noh ot indadadanku. Aku yoku kaarati diti dot tongo 'taling' om aso ot 'taling' tongo 'e' dino. Aku oboh nosusuian id sinikulon.

Inot taling kah dino dogon orotiyan, irad ko it tandaa miungkarab, akala nopoh it tiso, om adarakan opokorualan ino noh ot komoyoon dot noonong TALING kah, hi.. hi.. hi..

Suwai mingkaso om amu, ikau tu nosusuian koh i dinot olimu popooni dot uruf, mangai noh posunduru, dikau ne noh. Yoku pasarabatanku nopo ilo dit dogon dot elalaan mongija posurat dat boros tokow maya susunan tuni boros dot malayu.

Nga ilo poh ot awasi maan nu bincango siti, tuni dot 'b' om 'd' dat pamarasan dot Kimaragang.

Nunu Nopolah said...

haha..tks Ms. I had a laugh when orang putih teach us our own language..torima kasih dikaa popostingan diti.

Mogoron said...

Pinsan mimie, okonko 'posunduru' it oonong 'posunduro'.

Ilo poh bala mad aku tiakan dat pongija kuuy, nga ong ku'ui kah tiakan oku dinoh.

JMimie said...

Ison,
banar ino boros nu. ilo nopo pongija dilo nga amu i 'applicable' ong bagi no dot bansa wookon suai mantad ko Kimaragang. Yoku nga osukung oku ong waro dara'ai atag dot 'standard ejaan Kimaragang' nga ino no bo tu subai ko waro tobo bansa daton sondiri diti dot jumadi pangkaji baasa Kimaragang om baru no awasi kararangaan ko tongo bansa suwai nogi monuduk daton.

Pinsan Mogoron,
yoku bo nga aku i karati banar nunu komoyoon dot taling dilo. songko anu anu ku i iti maklumat diti mantad di Jim...hehe. Mogot no pongukab dot pongitungan daton.

pasal tuni 'd' om 'b', mimang ko awayaan i mongoreet sitid tuturan sumusuut ku ino. maan ku i sombungai iti.

KUUY VS KU'UI...hehe..yang sabanar yoku bo nga apalo i tiwow ku mangakan dat KUUY dilo..nga waro sabap nokuro tu masam kelo pongija daalo dilo. Maan ku i potuturano kembagu. aku i maan posoliwano insan insan kikiawi tu milom koturug banar dot tulu mambasa..:)

How Are You,
Thanks for leaving ur first comment here..miguguli pogi kembagu siti ong waro kosiwatan nu ki. Sama2 kita angkat ini bangsa dan bahasa ibunda kita supaya kita tidak berterusan 'dijajah' oleh bekas penjajah;)

Carl S. Adun said...

posting yy informative.hebat ko nie mimi.Cikgu ba kan..saya nie nama ja bapa sebelah kimaragang tapi inda pandai "cakap" - mangarti bule la...thanks

Jedol said...

1. Ogumu ot amu noontok di Dr. Jim, it "pakar" bahasa Kimaragang.
2. Ong iaalo no onuwon tokow (amu no dati tokow bo nga komungkinan it tongo tanganak tokow) sebagai rujukan, lumiong ot Kimaragang.
3. Sagai pogi kangku sid http://umskimaragang.blogspot.com/2009/02/kimaragang-global-kikobol.html, oporolu pendekatan "ke belakang" on "ke hadapan".
4. Mangaarap oku dot waro ot tulun tokow Kimaragang kondiri dot jumadi pakar bahasa Kimaragang.

ILLIE said...

mimie..mangai noh totoso..posoliwano nunu nopo elala'an nu...ikau neno ararapon dagai kih..bakal2 pakar rujukan bahasa kimaragang.

JMimie said...

Carl,
TQ. Sebenarnya, sya pun masih dalam proses belajar bah ni. Byk juga yg sya tidak tahu dan tidak faham istilah2 Kimaragang ni. Sebab itu sya suka bertukar2 pendapat dan mbaca tulisan2 Kimaragang rakan2 yg lain sbb byk perkara baru yg sya dapat pelajari dari mereka. Sama2 kita terus menambah 'ilmu Kimaragang' bo..;)

Aman Jedol,
torima kasih a ogigina tu nokosiwat ko manaak dot komen sitid sulap ku. osukung oku banar dino boros nu (1,2,3,4) om arapon nopo dot 'menjadi kenyataan' inot tinipi daton.

Illie,
Ades...asawat banar ino 'pangkat' itaak nu dogon. Aku olukan obo retan oku dot 'pakar'..Yoku diti nga babaraton po ot Kimaragang ku. Nga sukur no ong waro po ot asampatan ku potulung biarpun okodok supaya dot amu matai iti bansa om baasa daton sitid pomogunan. Kayow ka, piupai daton iti.

singamaraja said...

Melawat blog anda

JMimie said...

singamaraja,
terima kasih di atas lawatannya. Senang2 datang la lagi.

Anonymous said...

osiuk iti owoh. monulis oku sabat2 dot dang momogun nga, otulis ku po milom tu otutuyuan oku diiri mambaca. hehehe...
tudukai oku no diko'o ki...

JMimie said...

hi Surinit@kominan,
torima kasih tu nakalaga ko sumombol sitid sulap ku biano..hehe
i ngaam neno, miruruang tokow do boros dang kimaragang ki..yoku diti nga obbuli boroson dot kakali po 'sumikul'dang boros id kimaragang..ogumu i mari ot aku orotiyan iti boros daton diti..ogumu nogi tobung..hehe

Anonymous said...

nai kuminam oku nopo mambaca dat boros kimaragang nga alangkas nogi ilo tuntul mamanau kangku ei. otutuyuan too babanar... ngaran ie ilo monulis oku dang kimaragang nga ong orikot nogi mambaca mingkaso bo awi nopo mambaca nga miwiliw adan... hehehe.

Awasi nogi iti waro wina'al dikoo dot boros dang kimaragang tu waro no kosukuon ku sesera...

Anonymous said...

Mimie om kinoruangan engin oku polintotok dit boros

1. boli = beli (noontok iti)

2. boli = wogok kusai noontoluwan.

It gama momoros madko amui anaru mari iri, tososorowku okon ko "booli" nga "boli" i mari om korotion sid malayu okon ko "babi betina dewasa" nga "babi jantan dewasa yang telah dikasi.